БНХАУ-аас Замын-Үүдэд суугаа Ерөнхий консул Кэ Юушэн
Сүүлийн үед Америкийн Нэгдсэн Улс дэлхий даяар тарифын дайн, худалдааны дайн өдөөж, дэлхийн худалдааны дүрмийг ноцтой зөрчиж, олон улсын эдийн засгийн дэг журамд хүнд хохирол учруулж, “өмнөд улс орнууд”-ын эдийн засгийн хөгжилд хүнд аюул учруулж байна. Энэхүү тогтворгүй нөхцөл байдалд Хятад улс гадаад харилцаагаа өргөжүүлж, дэлхий дахинтай хөгжлийн боломжуудаа хуваалцах замаар тогтворгүй дэлхийн хамгийн тогтвортой хүчин зүйлийг бий болж байна.
4-р сарын 8-9-нд ХКН-ын Төв хороо нь “хөрш орнуудын харилцааны ажлын хурал”-ыг зохион байгуулж, "Хөрш орнуудтай хувь заяаны цогц нэгдлийг байгуулах" чухал ойлголтыг дэвшүүлсэн. Хятад улс хувь заяаны цогц нэгдлийн тугийг өндөрт өргөн, энх тайван, аюулгүй, хөгжин цэцэглэлттэй, үзэсгэлэнтэй, нөхөрсөг гэсэн "Таван том гэр" барихыг нийтлэг зорилго болгон, хөрш зэргэлдээ орнуудтай эвтэй, аюулгүй, баян, итгэлтэй, хамтдаа хөгжих гэх үзэл санааг удирдамж болгон, энх тайван, хамтын ажиллагаа, нээлттэй байдал, Азийн үнэт зүйлсийн хүртээмжтэй байдлыг даган мөрдөж "Нэг бүс нэг зам"-ын өндөр чанартай хамтын ажиллагааг гол платформ болгон, жаргал зовлонгоо хуваалцан, зөрчилдөөнөө зөв зохицуулахын зэрэгцээ нийтлэг ойлголтыг эрэлхийлэх, харилцан яриа хэлэлцээрийн Азийн аюулгүй байдлын загварыг стратегийн дэмжлэг болгон, хөрш орнуудтай хамтран гэрэлт ирээдүйг бүтээхээр ажиллаж байна.
Хятад улс болон хөрш зэргэлдээ орнууд нь уул усаараа холбогдож, нийтлэг соёл, эрх ашиг, хувь заяа нэгтэй. Хятад улс 17 хөрш оронтой хувь заяаны цогц нэгдэл байгуулах талаар зөвшилцөлд хүрч, 25 хөрш оронтой “Нэг бүс нэг зам”-ыг хамтран байгуулах хамтын ажиллагааны гэрээнд гарын үсэг зурж, 18 хөрш орны хамгийн том худалдааны түнш бөгөөд Өмнөд-Төв Ази, Төв Азийн бүс нутагтай хувь заяаны цогц нэгдлийн хоёр том кластерийг бүрдүүлсэн. Хятад улс Азийн гэр бүлийн нэг гишүүний хувьд хөрш зэргэлдээ орноо гадаад харилцааныхаа тэргүүнд тавьж, хөрш орнуудын энх тайван, тогтвортой байдал, хөгжил, хөгжил цэцэглэлтийг дэмжихийн төлөө тууштай ажиллах болно.
Хятад улс хөрш зэргэлдээ орнуудтайгаа стратегийн харилцан итгэлцлээ бэхжүүлсээр байна. Сайн хөршүүд алт мөнгөнөөс ч илүү үнэ цэнтэй. Зөрчилдөөнийг хадгалахын зэрэгцээ нийтлэг ойлголтыг хайж байж л бид жинхэнэ нөхөрлөлтэй болно. 1954 онд болсон Ази-Африкийн бага хурлаар Хятад улс "зөрчилдөөнөө хадгалахын зэрэгцээ нийтлэг үндэслэлийг эрэлхийлэх" үндсэн бодлогыг дэвшүүлж, улс орнуудыг санал зөрөлдөөнөө арилгахад түлхэц өгч, улмаар Азийн эдийн засгийн өсөлт, хурдацтай өсөлтийн бат бөх суурийг тавьсан юм. Шинэ түүхэн цаг үед Ши Жиньпин зуун жилийн түүхэнд байгаагүй их өөрчлөлтөд тулгуурлан, дэлхийн хөгжлийн санаачилга, дэлхийн аюулгүй байдлын санаачилга, дэлхийн соёл иргэншлийн санаачилгыг системтэйгээр дэвшүүлж, дэлхийн 100 гаруй улс орон, бүс нутаг, олон улсын байгууллагаас нааштай хариу, дэмжлэг авч, дэлхийн эрсдэлийг шийдвэрлэхэд Хятадын мэргэн ухаан, хүч чадлыг оруулсан юм.
Хятад улс хөрш зэргэлдээ орнуудтайгаа хөгжил дэвшлийг гүнзгийрүүлж, интеграцчилсаар байна. Дэлхийн хоёр дахь том эдийн засагтай орны хувьд Хятад улс хөрш орнуудтай аж үйлдвэрийн сүлжээ, нийлүүлэлтийн сүлжээний хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлж, хөгжлийн боломжоо хуваалцаж байна. Өнөөгийн байдлаар Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллага, Төв Азийн дээд хэмжээний уулзалт, Ланкан-Меконгийн хамтын ажиллагаа зэрэг олон талт механизмууд тасралтгүй сайжирч, RCEP шинэчлэгдэж, 2024 онд Хятад-АСЕАН-ы худалдааны хэмжээ 6.99 их наяд юаньд хүрч, 11 орны 2 тэрбум хүн ашиг хүртсэн. Хятад, Пакистаны эдийн засгийн коридор нь 25 тэрбум гаруй ам.долларын шууд хөрөнгө оруулалтыг бий болгож, Хятад-Лаосын төмөр зам, Жакарта-Бандуны өндөр хурдны төмөр зам, Каспийн тэнгисийн тээврийн коридор зэрэг гол төслүүд нь Азийн нээлттэй, интеграцчилалаар дамжуулан дэлхийн хөгжил цэцэглэлтийг ахиулж, бүс нутгийн холболтыг үр дүнтэй ахиулсан.
Хятад улс хөрш зэргэлдээ орнуудтайгаа бүс нутгийн тогтвортой байдлыг хадгалахын төлөө хамтран ажиллана. Энэ жил Японы түрэмгийллийн эсрэг Хятадын ард түмний эсэргүүцлийн дайн болон дэлхийн фашизмын эсрэг дайны ялалтын 80 жилийн ой тохиож байна. Амар амгаланг хэцүүхэн олж авлаа гэдгийг түүх бидэнд сануулдаг. Хятад улс хөрш зэргэлдээ орнуудтайгаа аюулгүй байдал, хууль сахиулах салбарт идэвхтэй хамтран ажиллаж, янз бүрийн эрсдэл, сорилтод хамтран хариу арга хэмжээ авч, Азийн энх тайвны бат бэх суурийг бий болгож, тодорхой бус дэлхийг тогтворжуулж байна.
Монгол улс бол БНХАУ-ын сайн хөрш, сайн түнш бөгөөд Хятадын хөрш зэргэлдээ орнуудын хувь заяаны цогц нэгдлийг бүтээх чухал хэсэг юм. Хятад, Монгол хоёр улс уул усаар холбогдсон 4710 километр хуурай газрын хилтэй. Хоёр орны төрийн тэргүүний стратегийн удирдлага дор Хятад, Монгол хоёр орон олон салбарын хамтын ажиллагаа өндөр үр дүнд хүрсэн. Монгол Улсын "Алсын хараа 2050", "Хөгжлийн зам" стратеги нь Хятадын "Нэг бүс нэг зам" санаачилгатай гүнзгий холбоотой бөгөөд Хятад Монголын хувь заяаны цогц нэгдлийн бүтээн байгуулалт тасралтгүй урагшилж байна. 2024 онд Хятад, Монголын хоёр талын худалдааны хэмжээ 19 тэрбум 47 сая ам.долларт хүрч, үүнээс Монгол Улсаас БНХАУ-д хийсэн экспорт Монголын нийт экспортын 91,3 хувийг эзэлж, Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд үр дүнтэй дэмжлэг үзүүлж, Монголын ард түмний амьжиргааны түвшин дээшилсэн байна. Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-ын үсрэнгүй хөгжил Монгол улсад шинэ боломжуудыг авчирсан гэж нээлттэй илэрхийлсэн.
Монгол Улсын өнөөгийн эдийн засгийн хөгжилд АНУ-ын тарифын дайн нөлөөлж, экспорт буурч, инфляц өсч, иргэдийн орлого буурч, томоохон төслүүдийн бүтээн байгуулалтын явцад нөлөөлсөн. Хүнд хэцүү нөхцөлд Хятад, Монголын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх нь мухардлаас гарах гарц юм. Хятад улс хөрш зэргэлдээ орнуудын хувь заяаны цогц нэгдлийг байгуулах үзэл баримтлалыг баримталж, Хятад Монголын хувь заяаны цогц нэгдлийн бүтээн байгуулалтыг чиг баримжаа болгон, улс төрийн харилцан итгэлцлийг гүнзгийрүүлж, боомтуудын холболтыг ахиулж, худалдаа, хүмүүнлэгийн солилцоог ахиулж, дэлхийн ээдрээтэй байгаа энэ үед Хятад, Монголын хамтын ажиллагааг Монголын хөгжлийн "тогтворжуулагч", "туслах хүч" болгоно.
Дэлхий дахины өөрчлөлт, нэг талт үзлийн сорилтод Хятад улс түүхэн болон хүн төрөлхтний соёл иргэншлийн хөгжил дэвшлийн зөв талд зогсох болно. Хятад улс нь Монгол Улсыг хамруулсан хөрш зэргэлдээ орнуудтай хамтран хөрш орнуудын хувь заяаны цогц нэгдлийг идэвхтэй байгуулж, стратегийн харилцан итгэлцэл, нээлттэй хамтын ажиллагааг ахиулж, харилцан ашигтай, хамтын хөгжил цэцэглэлтийг ахиулж, Азийн гэрэлт ирээдүйг хамтдаа бүтээн байгуулах болно.
DORNODMEDIA.MN